برنامه نویسی را از کجا شروع کنیم ، نکاتی که باید به آنها دقت داشته باشیم

تب برنامه نویسی مدتی است که دوباره راه افتاده. اگر فرزند شما هم مدام می‌پرسد: «برنامه نویسی را از کجا شروع کنم؟» و دوست دارد هر چه سریعتر به جرگۀ برنامه نویسان وارد شود با دانزی همراه باشید.

در ابتدا ضمن معرفی برنامه نویسی به نیازهای برنامه نویسان و زمان فراگیری برنامه نویسی خواهیم پرداخت در ادامه مطالب را بازتر می‌کنیم و در اواسط مقاله هم زبان‌های برنامه نویسی مختلف و کاربرد هر کدام را معرفی خواهیم کرد، امیدواریم تا انتها با ما بمانید

برنامه نویسی چیست؟

برنامه نویسی چیست و از کجا شروع کنیم؟ برنامه نویسی کامپیوتر یا (Computer programming) به فرآیندِ نوشتن برنامه (یا اصطلاحاً کد)، به منظور انجام کارهای مشخصی در رایانه، اپ موبایل یا نرم‌افزار گفته می‌شود. با برنامه‌نویسی دستورهایی را به دستگاه میزبان می‌دهیم تا آن‌ها را اجرا کند؛ درواقع تعیین می‌کنیم که رایانه باید چکار کند و چطور باید آن کار را انجام بدهد. در این‌ بین برنامه نویس ها کسانی هستند که با نوشتن و تست کردن کدهای مختلف، برای کامپیوترها برنامه می‌نویسند یا بازنویسی می‌کنند. آن‌ها هستند که باعث می‌شوند نرم‌افزارهای رایانه یا اپ‌های موبایل به‌درستی کار کنند و قادر باشند به نیازهای ما جواب بدهند.

حقیقتش را بخواهید، کامپیوترها با آنکه توانایی‌های شگفت‌انگیزی دارند، ولی تا زمانی که برنامه مشخص نکند که باید چه کاری انجام بدهند، نمی‌توانند کاری از پیش ببرند.

در خیلی اوقات برنامه‌نویسی یک کار تیمی و محصول همکاری اعضای یک یا چند تیم است؛ مثلاً نرم‌افزاری مثل Word از زمان عرضه‌اش در سال ۱۹۸۳ تا حالا زیر دست برنامه‌نویس‌های زیادی بوده که باعث پیشرفت و بهبودش شده‌اند و آن را به اینجا رسانده‌اند. البته که تعداد نرم‌افزارها و بازی‌هایی که تنها یک نفر آن‌ها را ساخته بسیار زیاد است و همیشه هم تیم یک‌نفره جای خودش را دارد، ولی در اصل برنامه‌نویسی کاری گروهی محسوب می‌شود.

چگونه برنامه نویسی را از صفر شروع کنیم؟

می‌رسیم به سوالِ برنامه نویسی را از کجا شروع کنم . برای شروع برنامه نویسی از صفر می‌توانیم سراغ این روش‌ها برویم:

۱. بوت‌کمپ‌های آنلاین

یکی از بهترین راه‌های یادگیری برنامه نویسی شرکت در بوت‌کمپ‌های آنلاین است. در دنیای فناوری اطلاعات، بوت کمپ به دوره‌های آموزشی فشرده و سنگینی گفته می‌شود که در مدتی کوتاه، اصول یک فن یا مهارت را آموزش می‌دهند. بعضی سایت‌های خارجی معتبر که به زبان انگلیسی بوت کمپ برنامه نویسی برگزار می‌کنند عبارتند از: Simplilearn،  HackerRankو Codecademy. 

۲. یوتیوب

همه می‌دانیم که یوتیوب یکی از غنی‌ترین منابع برای آموزش‌های مختلف، از جمله آموزش برنامه نویسی است. دو نمونه از کانال‌های آموزش برنامه‌نویسی یوتیوب: Simplilearn و W3Schools.

۳. شبکه‌های اجتماعی

بدون شبکه‌های اجتماعی واقعا کار آدم لنگ است و استادها و مربی‌های رشته‌های مختلف هم از کسانی هستند که کارشان شدیداً به این شبکه‌ها وابسته است. صفحه‌ها، کانال‌ها و گروه‌های خارجی و ایرانی زیادی در تلگرام، اینستاگرام و… هستند که درباره برنامه‌نویسی و آموزش آن پست می‌گذارند.

۴. کارآموزی و همکاری در پروژه

کار کردن روی پروژه‌ها یکی از بهترین راه‌ها برای یادگیری برنامه‌نویسی است. فرصت همکاری با یک تیم و استفاده از تجربه‌های آن‌ها کم چیزی نیست؛ اینطوری هم عمق آموخته‌ها بیشتر می‌شود و هم مهارت کدزنی.

۵. رویدادها و مسابقات برنامه‌نویسی

شرکت در رویدادها و مسابقه‌های برنامه‌نویسی فرصت آشنایی با تکنولوژی‌ها و زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف را به آدم می‌دهد که کمک بزرگی در ابتدای راه برنامه‌نویس شدن است. رویدادهای اینچنینی گاهی به شکل حضوری و گاهی اینترنتی برگزار می‌شوند. اما چند منبع خارجی برای این رویدادها: HackerRank، CodeChef و TopCoder.

۶. فضاهای برنامه‌نویسی

محیط‌ها و انجمن‌های ویژه برنامه‌نویس‌ها، مثل استک اورفلو (Stack Overflow) و گیت هاب (GitHub)، هم می‌توانند به کار آموزش بیایند.

استک اورفلو هم وب‌سایت بسیار ارزشمندی است که عصای دست برنامه‌نویس‌ها، چه تازه‌کار و چه حرفه‌ای، محسوب می‌شود. استک‌اورفلو به پرسش و پاسخ‌های برنامه‌نویسی اختصاص دارد و هر روزه گره از کار خیلی‌ها باز می‌کند. در این وب‌سایت، می‌توانیم سؤالاتمان را در حوزه برنامه‌نویسی بپرسیم تا کاربرهای دیگر به آن جواب بدهند. حتماً هم لازم نیست سوال‌مان را مستقیماً بپرسیم و به احتمال زیاد قبلا کسی آن را پرسیده و تنها کافی است در گوگل جستجویش کنیم.

سن مناسب شروع برنامه نویسی

بچه‌ها معمولاً خیلی راحت‌تر از ما بزرگ‌ترها با تکنولوژی اخت می‌شوند؛ نمونه‌اش تسلط‌شان به کار با همین موبایل و تبلت و رایانه. طبیعتاً این ممکن است آن‌ها را به فکر یاد گرفتن برنامه‌نویسی هم بیندازد. اما آیا اشکالی ندارد و آموزش برنامه نویسی برای کودکان برایشان زود نیست؟

البته سن مناسب شروع برنامه نویسی برای هرکسی فرق می‌کند، ولی خیلی از کودکان از ۷ سالگی می‌توانند شروع به کدزنی و یادگیری اصول برنامه‌نویسی بکنند. آموزش‌های برنامه نویسی کودکان اغلب در قالب‌هایی رنگارنگ و در فضایی بازی‌گونه به آن‌ها داده می‌شود تا برایشان جذاب و لذت‌بخش باشد. بچه‌هایی که از سنین پایین به دنیای برنامه‌نویسی قدم می‌گذارند، ظرفیت آن را دارند که در آینده، زندگی کاری موفقی را برای خودشان رقم بزنند. 

وسایل مورد نیاز برای برنامه نویس شدن

لوازم و پیش نیازهای لازم برای برنامه نویس شدن چه چیزهایی هستند؟ یک سری از مهم‌ترین‌هایشان این‌ها هستند:

۱. لپتاپ یا کامپیوتر شخصی

بدون رایانه شخصی (پی‌سی) یا لپتاپ نمی‌شود برنامه‌نویسی کرد. شاید دستگاه‌های دیگر، مثل موبایل و تبلت، بتوانند در شرایط خاص و به‌طور موقت برای این منظور استفاده شوند، ولی اصلاً نمی‌توانند حتی به گرد پای پی‌سی و لپ‌تاپ برسند. از کدزنی گرفته تا خروجی گرفتن از برنامه و منتشر کردن، باید به کامپیوتر خانگی یا لپتاپ دسترسی داشت.

۲. دسترسی به اینترنت

قدیم‌ها برای برنامه‌نویس شدن باید کلی کتاب می‌خواندیم و مدام از افراد کاربلد اطرافمان پرس‌وجو می‌کردیم. با وجود اینترنت، روند یادگیری خیلی جذاب و راحت‌تر شده. اگر برای برنامه‌نویس سوالی پیش بیاید، می‌تواند جواب آن را در اینترنت پیدا کند یا آن را از کاربران دیگر بپرسد. برای کار تیمی و انتشار و بازاریابی نرم‌افزار هم که وجود اینترنت ضروری است. شاید در گذشته بدون اینترنت می‌شد برنامه‌نویسی یاد گرفت و کد زد، ولی امروزه کدزنی بدون آن عملاً ممکن نیست.

۳. صبر و حوصله

حقیقتش را بخواهید، برنامه‌نویسی اصلاً کار آسانی نیست. برنامه‌نویس‌ها بعضی روزها آنقدر تایپ می‌کنند و از ذهنشان کار می‌کشند که رمقی برایشان نمی‌ماند. در چنین شرایطی ممکن است فرد کلا از برنامه‌نویسی زده شود. همین باعث می‌شود که مسلط شدن بر این مهارت، مثل خیلی مهارت‌های دیگر، نیاز به صبر و تحمل بالایی داشته باشد.

۴. ثبات‌قدم

مانند خیلی شغل‌های دیگر، در برنامه‌نویسی هم باید ثبات‌قدم داشت و آهسته و پیوسته جلو رفت. از جهاتی برنامه‌نویس شدن مثل رفتن هر روز به سر کلاس درس و آمادگی دائمی برای یادگیری است. برای تمرین کدنویسی باید هر روز برنامه‌ریزی کرد و زمان گذاشت.

۵. خود را وقف کار کردن

برای موفقیت در برنامه‌نویسی، البته به‌عنوان حرفه، آدم باید خودش را وقف آن کند. برنامه‌نویسی انتها ندارد و عملاً زندگی را باید صرف آن کرد. فرد باید انگیزه و هدف داشته باشد تا دوام بیاورد.

البته یک نظر شخصی را هم باید بدان اضافه کنم که داشتن یک جای خلوت و محیط مناسب تأثیر بسزایی در یادگیری خواهد داشت، نمی‌توان پشت پیشخوان آشپزخانه در حالی که صدای شستن ظرف‌ها و پخت و پز شنیده می‌شود به خوبی تمرکز کرد، فراهم کردن این موارد را از یاد نبرید.

چند ساعت در روز برای برنامه نویس شدن باید وقت گذاشت؟

برای یادگیری برنامه‌نویسی، آهسته و پیوسته بودن از مدت زمانی که روزانه برای آن می‌گذاریم اهمیت بیشتری دارد. ضمناً فشار آوردن و زیاد نشستن پای سیستم هم برای سلامتی خوب نیست و هم می‌تواند آدم را زده کند. 

فرزند شما می‌تواند از هفته‌ای یک ساعت هم شروع کند و آرام‌آرام پیش برود. اتفاقاً طرحی با عنوان Hour of Code وجود دارد که در آن ظرف مدت یک ساعت، مقدمه کوتاهی از برنامه‌نویسی و علم رایانه برای بچه‌ها توضیح داده می‌شود. یعنی برای شروع کار، حتی همین هم کافی است. ولی اگر بخواهیم عددی را مشخص کنیم، بعضی منابع برای بزرگسال‌ها هفته‌ای بین ۵ تا ۱۵ ساعت زمان را جهت یادگیری برنامه‌نویسی توصیه می‌کنند؛ یعنی روزانه بین ۴۰ دقیقه تا ۲ ساعت و خرده‌ای. این مدت را می‌شود برای بچه‌ها کمتر کرد.

برای برنامه نویس شدن چقدر باید زبان انگلیسی بدانم؟

همین اول بگوییم که برنامه‌نویسی مثل ادبیات و شعر و شاعری نیست؛ یعنی اینطوری نیست که برای کدنویسی مثلا لازم باشد مدام به لغت‌نامه و دیکشنری مراجعه کنیم. اینجا مهارت‌های ریاضی و منطقی است که به کار می‌آید، نه مهارت‌های زبانی.

حالا برای برنامه نویسی دانستن انگلیسی چقدر اهمیت دارد؟ اگر بخواهیم رک بگوییم، بدون دانستن زبان انگلیسی می‌شود برنامه‌نویس شد، ولی نمی‌شود انتظار داشته باشیم که برنامه‌نویسی عالی از کار دربیاییم. ندانستن انگلیسی می‌تواند کار برنامه‌نویسی را سخت‌تر کند، اما دلیلی بر برنامه‌نویس نشدن نیست. باور نمی‌کنید؟ روسیه و چین نمونه‌اش! این دو از کشورهایی هستند که برنامه‌نویس‌های زیاد و قدرتمندی دارند. از وضعیت نه‌چندان تعریفی روس‌ها هم که در زبان انگلیسی اطلاع دارید (می‌توانید از گیمرهایی که بازی آنلاین بازی می‌کنند اوضاع‌واحوال آنها را بپرسید!). 

خلاصه آنکه غیرانگلیسی‌زبان‌ها هم می‌توانند کدنویسی یاد بگیرند. در این‌ بین بعضی زبان‌های برنامه‌نویسی به غیر انگلیسی هم نوشته می‌شوند؛ مثلاً زبان پایتون با نگارش چینی هم داریم. یک سری از زبان‌های برنامه‌نویسی هم اساسا به زبانی غیر از انگلیسی توسعه پیدا می‌کنند که البته بیشتر مربوط به جنوب شرق آسیا هستند. درآن‌سو بعضی از زبان‌ها مثل Ruby اصلا ریشه‌شان به کشورهای غیر انگلیسی زبان برمی‌گردد، ولی باز هم از رسم‌الخط انگلیسی استفاده می‌کنند.

منابع آموزشی غیر انگلیسی، از جمله به فارسی، در اینترنت خیلی زیاد است. ولی از سطحی به بعد دیگر برنامه‌نویس باید از منابع انگلیسی استفاده کند؛ چون موضوعات مورد نظر یا به زبان فارسی وجود ندارد یا به‌سختی پیدا می‌شود.

به‌طور خلاصه، برای یادگیری برنامه‌نویسی یاد داشتن انگلیسی ضروری نیست، ولی برای تبدیل شدن به برنامه‌نویس حرفه‌ای، باید بر انگلیسی تسلط کافی پیدا کرد. می‌شود از منابع آموزشی فارسی یاد گرفت و پیش رفت، اما در ادامه راه به منابع انگلیسی هم نیاز خواهد بود.

مقدمات و نیازهای اولیه ی برنامه نویسی چیست؟ (ریاضیات، الگوریتم و…)*

هر برنامه پنج جزء اصلی دارد:

۱. ورودی (Input): داده‌هایی که از کاربر، حسگر یا… گرفته و وارد برنامه می‌شوند. ورودی می‌تواند هر چیزی باشد؛ از سیگنال‌های کیبورد یا ماوس گرفته تا یک فایل متنی یا اطلاعات ارسالی از یک برنامه دیگر.

۲. خروجی (Output): نمایش نتایج و اطلاعات به کاربر. می‌شود گفت جوابی که برنامه به مسئله طرح‌شده توسط ما می‌دهد همان خروجی است. خروجی می‌تواند متنی، گرافیکی، صوتی یا از انواع دیگر باشد.

۳. حلقه و شرط: بررسی کردن درستی یا نادرستی یک شرط و تکرار مجموعه‌ای از دستورات، تا زمانی که شرایط خاصی برقرار باشد.

۴. محاسبات: انجام محاسبات ریاضی روی داده‌ها؛ از ساده گرفته تا پیچیده.

۵. متغیرها و ساختمان داده: نگهداری اطلاعات و داده‌ها.

بهترین زبان های برنامه نویسی برای شروع

چه فرزندتان بخواهد برنامه‌نویسی را به شکل سرگرمی دنبال کند و چه به‌عنوان شغل آینده یا کمک گرفتن از آن در امور روزمره، یکی از اولین کارهایی که باید بکند آن است که یک زبان برنامه نویسی مناسب برای خودش انتخاب کند. 

انتخاب اولین زبان به مسائل مختلفی بستگی دارد؛ مثل اینکه: برنامه‌نویس می‌خواهد در چه زمینه‌ای کار کند و روی چه نوع پروژه‌هایی، کارفرمایش کیست و اینکه می‌خواهد زبان تا چه اندازه آسان باشد.

پنج مورد از زبان‌های برنامه‌نویسی که برای شروع مناسب هستند عبارتند از:

پایتون / Python

اگر فرزندتان می‌خواهد یادگیری برنامه‌نویسی را با زبانی آسان و جذاب شروع کند، پایتون یکی از انتخاب‌های عالی است. دستورات پایتون شباهت زیادی به زبان انگلیسی دارند و فهمیدن آن‌ها برای کسانی که تازه به دنیای کدنویسی پا می‌گذارند راحت است. قوانین نوشتاری زبان یا اصطلاحاً سینتکس (Syntax) هم ساده است و مثل خیلی زبان‌های دیگر پیچیده نیست. 

پایتون برای توسعه وب، ساخت رابط کاربری و توسعه نرم‌افزار کامپیوتر انتخاب خیلی خوبی است؛ به‌طوری‌که در ساخت اینستاگرام و یوتیوب از آن استفاده شده است. برای پایتون تقاضای بالایی از سوی کارفرماها در بازار کار داخل و خارج وجود دارد. 

البته که پایتون ضعف‌هایی هم دارد؛ مثلاً اینکه سرعت آن برای بعضی کارها پایین است. دیگر آنکه به اندازه زبان‌های دیگر در ساخت اپ‌های موبایل کاربردی نیست.

برنامه نویسی پایتون را از کجا شروع کنیم؟ از اپ‌های معروفی مثل SoloLearn می‌توانید استفاده کنید.

سی شارپ / C#

خودِ زبان سی (C) یکی از دشوارترین گزینه‌ها برای یادگیری است، اما از طرفی با فراگرفتن آن می‌شود با بخش بزرگی از زبان‌های برنامه‌نویسی آشنایی خوبی پیدا کرد؛ چون خیلی از زبان‌ها از اصول آن پیروی می‌کنند. دراین‌میان زبان‌های سی پلاس پلاس (C++) و سی شارپ (C#) از معروف‌ترین اعضای خاندان سی به شمار می‌آیند. در واقع امروزه کمتر پیش می‌آید که کسی با خود سی، که زبانی قدیمی است، پروژه بنویسد و معمولا از سی شارپ یا سی پلاس‌پلاس استفاده می‌شود. به‌هرحال با زبان سی می‌شود برداشت خوبی از مبانی رایانه پیدا کرد؛ به‌طوری‌که بعضی وقت‌ها یادگیری سی برای برنامه‌نویس‌ها را به یادگیری آناتومی برای دانشجوهای پزشکی تشبیه می‌کنند.

دراین‌میان سی شارپ یکی از زبان‌هایی است که برای ساخت بازی کاربرد زیادی دارد. موتور بازیسازی یونیتی که نرم‌افزاری برای ساخت بازی برای موبایل، پی‌سی و کنسول‌ها است، از این زبان پشتیبانی می‌کند.

جاوا / Java

جاوا یک زبان پر امکانات است که با این وعده ساخته شده: اینکه برنامه موردنظر یک‌بار در دستگاهی نوشته شود و بعد بشود آن را روی دستگاه‌های دیگر اجرا کرد. برای این زبان در دنیا تقاضای بالایی وجود دارد و دستمزد بالایی هم برای آن در نظر می‌گیرند. آمازون و آی‌بی‌ام از شرکت‌های بزرگی هستند که برنامه‌نویس جاوا جذب می‌کنند.

جاوا یکی از دو زبان رسمی ساخت اپ برای سیستم‌عامل اندروید است و از آن برای ساخت اپلیکیشن برای iOS (آیفون و آی‌پد) هم استفاده می‌شود. پس یکی از بهترین گزینه‌ها برای ساخت اپ‌های موبایل، همین زبان است.

یادگیری جاوا به اندازه پایتون راحت نیست، ولی کلاً برای تازه‌کارها گزینه نسبتا آسانی محسوب می‌شود. البته نوشتن اولین پروژه به آن، به زمان خیلی بیشتری نیاز دارد.

جاوا اسکریپت / JavaScript

همین اول بگوییم که جاوا اسکریپت و جاوا فقط شباهت اسمی دارند و دنیایشان از زمین تا آسمان متفاوت است. 

جاوا اسکریپت یکی دیگر از زبان‌های برنامه‌نویسی خیلی محبوب و پرتقاضا است. بخش عمده‌ای از سایت‌هایی که هرروزه از آن‌ها استفاده می‌کنیم (یا استفاده می‌کردیم!)، ازجمله اینستاگرام و جیمیل، به جاوا اسکریپت متکی هستند. درواقع اصولا برای تعاملی کردن وب‌سایت، در کنار HTML و CSS (چهارچوب‌های اصلی صفحه‌های وب) ناچار به استفاده از این زبان هستیم. دنیای وب‌سایت‌های امروزی بدون وجود جاوا اسکریپت معنا ندارد و اصولاً برای برنامه‌نویسی وب باید به آن مسلط بود. پس می‌شود گفت که تا وب‌سایت‌ها با استانداردهای فعلی وجود دارند، برای این زبان هم بازار کار خواهیم داشت.

مرورگرهای اینترنتی استاندارد، مثل کروم و فایرفاکس، به‌طور پیش‌فرض از جاوا اسکریپت پشتیبانی می‌کنند و در نتیجه برای اجرای کدهای آن حتی به نصب نرم‌افزار اضافه نیازی نیست. البته در اجرای کدهای این زبان ممکن است تفاوت‌هایی جزئی میان مرورگرهای مختلف وجود داشته باشد و به‌همین‌خاطر باید آن را به‌خوبی در هر کدام تست کرد.

یادگیری جاوا اسکریپت آنقدرها سخت نیست، ولی مسلماً به‌سادگی پایتون هم نخواهد بود. 

روبی / Ruby

روبی زبانی کم‌وبیش شبیه به پایتون است؛ از این لحاظ که برای کسانی که سابقه برنامه‌نویسی ندارند، یکی از آسان‌ترین گزینه‌های موجود برای یادگیری محسوب می‌شود. روبی محبوبیت بالایی دارد که یکی از دلایل آن «روبی آن ریلز» (Ruby on Rails) است؛ ابزاری که بر پایه این زبان ساخته شده و با آن می‌شود اپ‌های تحت وب ساخت. روبی آن ریلز محبوبیت بالا و روبه‌رشدی بین استارت‌آپ‌ها دارد و سایت‌هایی مثل ساوندکلاود با آن ساخته شده‌اند.

البته روبی بیشتر در کسب‌وکارهای کوچک استفاده می‌شود. یکی به‌خاطر آنکه وب‌سایت‌های خیلی بزرگ و حجیم ممکن است با آن کند باشند. دیگر آنکه با آنکه روبی خودش آسان است، بیشتر فرصت‌های شغلی آن با یادگیری روبی آن ریلز فراهم می‌شود که یادگیریش انرژی مضاعفی می‌طلبد.

به‌طور خلاصه:

• اگر فرزندتان دنبال زبانی است که آسان باشد: پایتون
• اگر می‌خواهد پایه‌ای قوی پیدا کند و تبدیل به برنامه‌نویسی سطح بالا بشود: خانواده سی
• اگر دنبال کار در شرکت‌ها یا ساخت اپ‌های موبایل است: جاوا
• اگر می‌خواهد برنامه‌نویسی وب‌سایت (سمت کاربر) انجام بدهد: جاوا اسکریپت
• اگر خواهان ساخت سایت برای استارت‌آپ خودش است: روبی

البته برنامه‌نویس خوب خودش را به یک زبان محدود نمی‌کند و ترکیبی از آن‌ها را یاد می‌گیرد.

تفاوت کاربرد زبان های برنامه نویسی مختلف

شاید برایتان سوال باشد که اصلاً چرا این‌همه زبان برنامه‌نویسی مختلف داریم؟ یکی از دلایلش پیشرفت تکنولوژی و درنتیجه نیاز به ابزارهای بیشتر و بهتر است. دیگر آنکه هر کدام از کارها و مشاغل به زبان‌های خاص خودشان نیاز دارند. مثل پزشک‌ها که تخصص‌های گوناگونی دارند، به برنامه‌نویس‌هایی که از ابزارها و زبان‌ها مختلف استفاده می‌کنند هم نیاز داریم؛ چون نرم‌افزارها و سیستم‌عامل‌ها و دستگاه‌های مختلفی داریم. مثلا:

• بخش بزرگی از بازی سازها برای بازی‌سازی از سی شارپ و سی پلاس‌پلاس استفاده می‌کنند.
• برنامه‌نویس‌های وب از HTML، جاوا اسکریپت، CSS و PHP برای ساخت وب‌سایت و اپ تحت وب بهره می‌برند.
• توسعه‌دهنده‌های اپ‌های موبایل معمولا از جاوا و کاتلین (Kotlin) جهت ساخت اپ برای اندروید و از سوئیفت (Swift) برای ساخت اپ‌های iOS استفاده می‌کنند.
• توسعه‌دهنده‌های نرم‌افزار از سی شارپ، سی پلاس‌پلاس و جاوا برای ساختن نرم‌افزار برای رایانه استفاده می‌کنند.
• دانشمندان داده از پایتون، آر (R) و متلب (MatLab) برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، جهت مقاصد آموزشی و تحقیقاتی استفاده می‌کنند.

البته این‌ها فقط نمونه هستند و برای کارهای فوق تنها از این زبان‌ها استفاده نمی‌شود.

عامل دیگر، تفاوت کاربردهای زبان‌ها و نیاز و اهداف تیم برنامه‌نویس است. در بعضی حوزه‌ها، بعضی زبان‌ها عملکرد بهتری دارند؛ مثلاً: 

• سی پلاس‌پلاس و Go برای کسانی که سرعت بالا و کنترل زیاد روی منابع سیستم می‌خواهند ایده‌آل است.
• آن‌هایی که می‌خواهند در زمانی کوتاه برنامه‌ای بنویسند می‌توانند از جاوا اسکریپت کمک بگیرند.
• برای هوش مصنوعی و کار روی داده‌ها، پایتون عالی است.

مهارت های نرم مورد نیاز برنامه نویس موفق

در کنار مهارت فنی، یک برنامه‌نویس موفق باید یک سری مهارت‌های اصطلاحاً «نرم» هم داشته باشد تا بتواند کدهای خوبی بنویسد. حتی بعضی‌ها اهمیت مهارت برنامه‌نویسی را از این مهارت‌های نرم بیشتر نمی‌دانند.

پنج مهارت نرم مهمی که برای پیشرفت در حرفه برنامه‌نویسی باید بر آن‌ها مسلط شد عبارتند از:

۱. مهارت حل مسئله

خیلی از برنامه‌نویس‌ها بیش‌ازحد روی قوانین نوشتاری زبان یا سینتکس تمرکز می‌کنند و فکر و ذکرشان بیشتر معطوف به یادگیری کدنویسی است؛ نه حل مسائل. اما برنامه‌نویس‌ها اتفاقاً باید روی حل مسئله تمرکز داشته باشند. این یکی از حیاتی‌ترین مهارت‌های نرم برای موفقیت در این کار است. اصلاً اساس برنامه‌نویسی، حل مسائل و مشکلات با ایجاد راهکارهای مناسب است. بعد از نوشتن کد هم برنامه‌نویس‌ها باید دنبال حل‌ و فصل کاستی‌ها و مشکلات احتمالی برنامه‌شان باشند که اغلب اصلاً کار آسانی نیست.

۲. حافظه قوی

اینکه برای چندین ساعت از روز، آدم چشمش به کد و برنامه و دستورالعمل باشد، طبیعتاً ذهن را خسته می‌کند. حجم انبوه اطلاعاتی که در ذهن برنامه‌نویس‌ها می‌ماند، می‌تواند باعث شود که چیزهای جزئی را فراموش کنند. این اتفاق با آنکه شاید ظاهرا ضرری نداشته باشد، اما می‌تواند به پیشرفت در این حرفه آسیب بزند.

انجام همزمان چند کار، چندوظیفگی یا «Multitasking» یکی از چیزهایی است که می‌تواند روی حافظه تاثیر سوء بگذارد. با آنکه این کار در این دوره‌وزمانه زیاد لازم می‌شود و خودش هم نوعی مهارت است، ولی گاهی برای مغز ضرر دارد. تحقیقی که در دانشگاه استنفورد انجام شده نشان داده افرادی که دائما در آن‌ِ واحد با چند نوع رسانه سر و کار دارند، در کارهای ساده حافظه-محور از خودشان ضعف نشان می‌دهند. کارشناسان توصیه می‌کنند که عادات کاری را طوری تغییر دهیم تا چندوظیفگی به حداقل برسد تا حافظه‌مان بهتر شود و کارایی‌مان بالاتر برود.

ورزش، خواب کافی، رفتن سراغ سرگرمی‌های جدید، تمرینات پرورش ذهن و استفاده از مواد غذایی طبیعی و سالم می‌تواند به بهبود حافظه کمک کند.

۳. تنبلیِ به‌جا

با آنکه از تنبلی برایمان خیلی بد گفته‌اند، ولی تنبلی به‌اندازه و به‌جا می‌تواند خیلی هم مفید باشد. نقل‌قولی از بیل گیتس هست با چنین مضمونی: اگر می‌خواهید کار دشواری را به‌سرعت و به بهترین شکل انجام بدهید، سراغ یک فرد تنبل بروید؛ چون تنبل‌ها به احتمال زیاد سریع‌ترین و مؤثرترین راه را برای انجام آن کار پیدا خواهند کرد. درواقع در اینجا تنبلی نه‌تنها نشانه انفعال نیست، بلکه اتفاقاً جنبه کارآمدی دارد. البته برای آنکه تنبلی یک مهارت محسوب شود، باید کارها را به‌موقع به سرانجام رساند و اتلاف وقت را به حداقل رساند.

می‌شود گفت که هدف از برنامه‌نویسی این است که فرآیند کارها را آسان‌تر و موثرتر کند تا شرکت‌ها بتوانند در وقت و پول خود صرفه‌جویی کنند. به‌عبارتی شرکت‌ها به نیروهایی «خسته‌ای» نیاز دارند که با خودکارسازی فرآیندهای پیچیده، کاری کنند تا باقی نیروها بتوانند کمی تنبلی پیشه کنند! پس خوب است دلبندتان به این قضیه هم نگاهی داشته باشد.

۴. استقلال و خودانگیختگی

خودانگیختگی (توانایی انگیزه دادن به خود) شاید دقیقاً نقطه مقابل تنبلی به نظر برسد، ولی جمع این دو مهارت، تعادلی ایجاد می‌کند که در اجتناب از کارهای پیچیده و از آن‌طرف تحویل دادن به‌موقع پروژه‌ها، موثر است.

تحویل به‌موقع کار از مسائل مهم برنامه‌نویسی است. خیلی اوقات پروژه‌های مستقل و جداگانه را به یک برنامه‌نویس می‌سپارند و بعضی مواقع او در خانه هم می‌تواند روی آن‌ها کار کند. در شرایط دورکاری هم حفظ انگیزه و رعایت مهلت کارها قلق‌های خاص خودش را دارد.

۵. استقامت

خیلی به‌ندرت پیش می‌آید که یک کد یا برنامه، در اولین دفعه جواب بدهد. اغلب اوقات برنامه‌نویس‌ها ناچار می‌شوند که بارها و بارها سعی کنند و زمان زیادی را برای رسیدن به برنامه درست اختصاص بدهند. خیلی اوقات هم پیش می‌آید که برنامه‌نویس حاصل ساعت‌ها کارش را دور بیندازد و راه دیگری را امتحان کند. به‌همین‌خاطر استقامت و توانایی مواجهه با شکست در این حرفه خیلی مهم است.

یکی از راه‌های تقویت این ویژگی، آن است که کودک به شکست‌ها به چشم چالش نگاه کند؛ نه به چشم ناکامی. خطاهای برنامه‌نویسی مثل معماهایی پیچیده هستند که شاید در حین کلنجار رفتن با آن‌ها خسته شویم و نیاز به بارها تلاش داشته باشیم، اما به لذت حل شدنش می‌ارزد.

بهترین رسانه های برنامه نویسان

در این دوره‌ و زمانه برنامه‌نویس‌ها شدیداً به رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی وابسته هستند. از این رسانه‌ها برای ارتباط بین اعضای تیم یا سایر برنامه‌نویس‌ها، رسیدن به پاسخ سوالات، حل مشکلات، بازاریابی و… استفاده می‌شود.

در سال ۲۰۲۲ محبوب‌ترین رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی برنامه‌نویس‌ها عبارت بودند از:

• استک اورفلو (۶۵.۷ درصد)
• لینکدین (۵۱.۴ درصد)
• توییتر (۴۵.۷ درصد)
• یوتیوب (۴۲.۹ درصد)
• دیسکورد (۲۸.۶ درصد)
• اینستاگرام (۲۰ درصد)
• ردیت (۱۴.۳ درصد)
• فیسبوک (۱۱.۴ درصد)
• تیک‌تاک (۲.۹ درصد)

کاربردهای شبکه‌های اجتماعی برای برنامه‌نویس‌ها هم از این قرار بود:

• برای تحقیق و یافتن راهکارهای جدید (۶۵.۷ درصد)
• برای یاد گرفتن مهارت‌های تازه و ارتقاء مهارت (۶۲.۹ درصد)
• معاشرت با برنامه‌نویس‌های دیگر (۵۷.۱ درصد)
• دنبال کردن اخبار و موضوعات داغ (۵۴.۳ درصد)
• بازاریابی و مخاطب‌یابی (۳۴.۳ درصد)
• سرگرمی (۲۲.۹ درصد)

معرفی برنامه نویسان کودک و نوجوان موفق

در دنیای برنامه‌نویسی، اینکه با کودک یا نوجوان موفقی روبه‌رو شویم که با شرکت‌های بزرگ همکاری می‌کند یا برنامه‌های پیشرفته می‌سازد، چیز آنقدرها عجیبی نیست. نمونه‌اش کاتیلیا کاتاریا (Kautilya Katariya) پسر نابغه‌ای است که زمانی که تنها شش سال بیشتر نداشت، به جوان‌ترین برنامه‌نویس دنیا تبدیل شد. او که اکنون حدوداً نه ساله است، در زمینه هوش مصنوعی هم کار کرده و بعید نیست که روزی به بیل گیتس یا استیو جابز بعدی تبدیل شود.

این برنامه‌نویس کوچک در طول همه‌گیری کرونا یادگیری برنامه‌نویسی را به شکل خودآموز شروع کرد و لقب جوان‌ترین کدنویس دنیا را به دست آورد. این پسر هندی-بریتانیایی در کنفرانس‌هایی در آمریکا و دبی سخنرانی کرده و حتی نخست‌وزیر امارات هم در مقطعی از او دعوت کرده است. 

با آنکه کاتیلیا با بزرگسال‌ها رقابت می‌کند، فعلاً هیچ‌چیز به اندازه پازل حل کردن، شنا، دوچرخه‌سواری و بازی با برادر کوچکش برایش لذت‌بخش نیست. البته به‌جای نشستن پای بازی‌های ویدیویی، او با زبان‌هایی مثل پایتون، خودش بازی می‌سازد. او می‌گوید: «زمانی [به این حوزه] علاقه‌مند شدم که پدرم کتابی درباره برنامه‌نویسی به من داد. من هم آنقدر آن را دوست داشتم که یک‌روزه تمامش کردم… همان زمان بود که به محاسبات عددی علاقه پیدا کردم. در آن زمان، پنج سال و نیمم بود و اولین برنامه کامپیوتری خودم را نوشتم.»

کاتیلیا اینطور ادامه می‌دهد: «من با واتسونِ IBM و پایتون چند پروژه هوش مصنوعی ساختم؛ ازجمله: یک چت بات، یک دستیار صوتی و یک سیستم پردازش تصویر برای تشخیص دود و آتش.»

او که به دستاوردهایش افتخار می‌کند، می‌خواهد در آینده هوش مصنوعی جدیدی بسازد و شرکت خودش را راه‌اندازی کند.

پدر کاتیلیا یک تکنیسین نرم‌افزار است. به گفته او، فرزندش اولین بار با دیدن اسم یک بازی به نام Bubble Blaster در یک کتاب، به برنامه‌نویسی علاقه‌مند شد. جالب اینکه او ظاهراً علاقه‌ای به بازی کردن آن نداشت؛ بلکه بیشتر می‌خواست بداند که چطور می‌شود با دنبال کردن دستورالعمل کتاب‌ها و ویدیوها، آن را ساخت. پدر او می‌گوید: «ما برایش کتابی مقدماتی درباره رایانه و کدنویسی خریدیم؛ با این پیش‌فرض که این هم یکی از چیزهایی است که مدتی به آن علاقه نشان خواهد داد و بعداً از سرش می‌پرد. اما دیدیم که از آن خوشش آمد و تصمیم گرفتیم منابع بیشتری در دسترسش بگذاریم… نهایتاً دیدیم که خودش یک نسخه از Bubble Blaster ساخت. او سپس شروع به زیرورو کردن اینترنت کرد و ما هم برایش کتاب‌های بیشتری خریدیم. او یک دوره دو ساله را در عرض شش ماه به پایان رساند… من و مادرش واقعا به او و کارهای شگفت‌انگیزش افتخار می‌کنیم.»

مادر هم می‌گوید: «فکر نمی‌کنم رکورد زدن برای [فرزندم] مهم باشد. او می‌داند که دارد چکار می‌کند و خوشحالم که در همین کودکی به آن جامه عمل پوشانده است.»

سعی کردیم هر چیزی که برای شروع برنامه نویسی لازم دارید را در این مقاله بگوییم ولی می‌دانیم موضوعات خیلی بیشتری در مورد برنامه نویسی وجود دارد که دوست دارید بدانید، لطفاً برای ما در قسمت نظرات بنویسید که دوست دارید در مورد چه چیزهایی در برنامه نویسی بدانید، ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن به سؤالات شما پاسخ خواهیم داد.

منبع:

snhu

simplilearn

وب‌سایت‌های dev و log.cybersquare.org

و دیگر منابع اینترنتی