برای تقویت حافظه کودکان چه باید کرد؛ تکنیک، خوراکی و بازی های موثر

«وای! اون‌قدر این چند وقته حافظه‌م ضعیف شده که…»؛ از ما که گذشت (شوخی!)، اما برای آنکه چنین جملاتی را در آینده کمتر از زبان فرزندمان بشنویم، خواندن این مطلب درباره‌ی تقویت حافظه کودکان را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

برای همه‌مان پیش آمده است که مسئله مهمی یادمان برود و طرف مقابل به‌خاطر کم‌ حافظگی سر به‌ سرمان بگذارد. انصافا با شرایط پر هیاهوی دنیای امروز حق هم داریم که خیلی اوقات چیزهای ریز و درشت در خاطرمان نماند، ولی مسلما خوشحال می‌شویم حافظه‌مان قوی‌تر شود و دوست داریم فرزندانمان در آینده حافظه بهتری از خود ما داشته باشند. حافظه بچه‌ها و تقویت آن موضوع همین مقاله است.

تعریف حافظه کودکان

حافظه به فرآیندهایی اشاره می‌کند که برای دریافت، ثبت، نگه‌داری و بازیابی اطلاعات در زمان نیاز مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حافظه سه فرآیند اصلی داریم: رمزگذاری، ذخیره‌سازی و بازیابی.

چند نکته در این مورد:

• خاطرات توسط نورون‌ها (سلول‌های عصبی) در مغز ما شکل می‌گیرد. این خاطرات باعث ایجاد یا تغییر مسیرهای عصبی می‌شود.
• ذهن انسان در زمان تولد هنوز کاملا رشد نکرده است. با ادامه روند رشد مغز در دوران نوزادی، شیرخوارگی و اوایل کودکی، ظرفیت به‌خاطرسپاری ما هم بالاتر می‌رود.
• در طول بلوغ و نوجوانی، تغییراتی در قشر پیش‌پیشانی رخ می‌دهد و قدرت حافظه ما هم دستخوش تغییراتی می‌شود.
• حافظه در دوران شیرخوارگی به رشد کاملش نمی‌رسد، ولی از زمان تولد تا هشت سالگی، بازه مهمی در شکل‌گیری حافظه است. 

حافظه را معمولا به دو دسته کلی کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم می‌کنند. حافظه تنها در به‌خاطرسپاری اتفاقات خلاصه نمی‌شود؛ بلکه توانایی پیچیده‌ای است که در تفکر، یادگیری و داشتن حس خوب نسبت به خود، نقش پررنگی بازی می‌کند. بچه‌ها ازطریق صحبت کردن با دیگران و تجربه اتفاقات مختلف زندگی، آرام‌آرام با ماهیت حافظه آشنا می‌شوند. اگر بچه‌ها مسائلی را تجربه کنند که درک کاملی از آن‌ها ندارند، احتمال آنکه آن‌ها را به‌خاطر بسپارند یا درست به یاد بیاورند کم می‌شود. بزرگ‌ترها در کمک به بچه‌ها برای فهمیدن و یادآوری خاطرات نقش ایفا می‌کنند.

اهمیت تقویت حافظه کودکان

تقویت حافظه کودکان چرا این‌قدر مهم است؟

به‌خاطر آنکه:

• مهارت‌های مختلفی که بچه‌ها در خانه، مدرسه و سایر محیط‌ها یاد می‌گیرند و به کار می‌برند، مانند یادگیری ساز زدن و ورود به یک رشته ورزشی، به حافظه نسبتا خوبی نیاز دارد.
• حافظه قوی داشتن به فرزندانمان کمک می‌کند که مسائل لازم را به‌خاطر بسپارند و وظایف روزانه‌شان را به خود یادآوری کنند؛ به‌ویژه زمانی که سنشان بالاتر می‌رود و وظایفشان سنگین‌تر و بیشتر می‌شود.
• توانایی یادآوری دانسته‌ها می‌تواند در مسائل مختلف به کار بیاید؛ مانند سخنرانی کردن یا کنفرانس‌ دادن در مدرسه. این می‌تواند کار کودک را در به‌یادآوری چیزهایی که سر کلاس درس یاد گرفته است آسان‌تر کند تا لازم نباشد حین گزارش‌نویسی یا مقاله‌نویسی، مدام به یادداشت‌هایش مراجعه کند.
• حافظه اساس حفظ کردن مفاهیم و نکات مهمی است که در بحث‌های داخل و بیرون کلاس درس به آن‌ها اشاره می‌شود. در صورت ضعف حافظه، این موارد مهم ممکن است به‌سرعت در دل انبوهی از اطلاعات که باید بعد از پردازش، به‌خاطر سپرده شود گم شوند.
• پیش‌نیازهای یادگیری در بچه‌ها، ازجمله حافظه خوب، به نظم و انضباط آن‌ها هم کمک می‌کند. اگر فرزندتان در نظم‌ و ترتیب و سازمان‌دهی کارهایش مشکل دارد، ممکن است ایراد از ضعف حافظه باشد.

ارتباط تقویت حافظه کودکان با میزان یادگیری

«حافظه کاری» (Working memory) یا «حافظه فعال» حافظه‌ای است که مثل یک برگه یادداشت موقت، جهت به‌خاطرسپاری اطلاعات برای مدت کوتاهی استفاده می‌شود؛ مثلا برای به‌خاطر سپردن لیست خرید. این حافظه نقشی کلیدی در «یاد گرفتن» بازی می‌کند. 

بچه‌ها به اشکال مختلفی از حافظه کاری برای یادگیری استفاده می‌کنند که پنج مورد از آن‌ها عبارت هستند از:

۱. حافظه کاری و دسترسی به اطلاعات

دو نوع حافظه کاری یا فعال وجود دارد: حافظه شنیداری (Auditory memory) و حافظه دیداری-فضایی (Visual-spatial memory). می‌توانیم برای فهم بهتر، کار آن‌ها را به فیلمبرداری تشبیه کنیم. حافظه شنیداری همان‌طور که از نامش معلوم است، شنیده‌های ما را ضبط می‌کند و حافظه دیداری هم دیده‌های ما را به ثبت می‌رساند. البته شباهت‌های حافظه کاری به فیلمبرداری از این فراتر نمی‌رود.

فیلم ضبط‌شده را می‌شود بعدا، هر زمانی که لازم شد، پخش کرد. همچنین در زمان فیلمبرداری نیازی نیست به جزئیات توجه داشته باشیم. اما حافظه کاری را نمی‌توان به امان خدا رها کرد و بعدا از محتویاتش استفاده کرد؛ بلکه باید محتویات آن را فورا دوباره پخش کنیم. بله، آن‌هم درحالی‌که همزمان اطلاعات جدید دارند از راه می‌رسند و باید به آن‌ها رسیدگی شود.

فرض کنید که معلم یک مسئله ریاضی را برای بچه‌ها می‌خواند. دانش‌آموزها باید اعداد مسئله را در یادشان نگه‌دارند، ببینند که باید از چه عملیاتی استفاده کنند و درهمان‌حال راه‌حل را روی کاغذ بیاورند. بچه‌هایی که حافظه کاری ضعیفی دارند، در انجام همزمان این کارها دچار مشکل می‌شوند؛ حتی باآنکه ممکن است محاسبات ریاضیشان خیلی هم خوب باشد.

۲. حافظه کاری و حفظ کردن دستورالعمل‌ها

بچه‌ها برای آنکه کاری را انجام دهند هم به اطلاعات در حال دریافت متکی هستند و هم به حافظه کاریشان. اگر وضعیت حافظه کاری آن‌ها چندان تعریفی نداشته باشد، کارشان در استفاده از این دو سخت می‌شود و ممکن است دنبال کردن کارهای چند مرحله‌ای برای کودک دشوار شود. کودکانی که حافظه کاریشان ضعیف است برایشان مشکل است که در حین آنکه مرحله فعلی را انجام می‌دهند، به یاد بیاورند که مرحله بعدی چیست. برای مثال کودک ممکن است درحالی‌که سعی می‌کند املاء کلمات یک جمله را که معلم برایش خوانده است به یاد بیاورد، نتواند جمله را در همان موقع روی کاغذ بیاورد.

۳. حافظه کاری و توجه

بخشی از مغز که مسئول حافظه کاری است، وظیفه حفظ تمرکز را هم بر عهده دارد. اینجا است که حافظه کاری قوی به درد می‌خورد و به کودک کمک می‌کند تا چیزی را که لازم است توجه‌اش معطوف به آن باشد در یادش نگه‌دارد. مثلا یک عمل تقسیم طولانی را در نظر بگیرید. نیاز کودک به حافظه کاری تنها برای به‌دست‌آوردن پاسخ تقسیم نیست؛ بلکه تمرکز روی مراحل رسیدن به آن هم نیازمند استفاده از حافظه کاری است.

۴. حافظه کاری و یادگیری خواندن

حافظه کاری در روند یادگیری خواندن نقش پررنگی دارد. حافظه کاری شنیداری به بچه‌ها امکان می‌دهد تا با تلفظ صداها و حروف آشنا شوند. حافظه کاری بصری هم کمک می‌کند تا ظاهر کلمات را به یاد بیاورند و آن‌ها را در جمله تشخیص دهند.

این توانایی‌ها در صورت استفاده درست باعث می‌شوند که بچه‌ها ناچار نباشند هر کلمه‌ای را که می‌بینند برای جدا کردن اجزایش از هم، هجی کنند. این به دانش‌آموزها کمک می‌کند متن‌ها را روان‌تر بخوانند. برای بچه‌هایی که حافظه ضعیف دارند، یادگیری خواندن اصلا به این آسانی نیست.

۵. حافظه کاری و یادگیری ریاضیات

توانایی حل مسائل ریاضی به چندین مهارت وابسته است که همه مانند خشت‌های یک ساختمان روی یکدیگر بنا می‌شوند. خشت پایه و مهم‌ترین آن‌ها توانایی تشخیص و تکرار الگوها است. آجر بعدی، یافتن الگوهای موجود در اعداد برای حل و به‌خاطرسپاری محاسبات ساده ریاضی است.

از این مرحله به بعد دانش‌آموزها برای به‌ خاطر سپردن اطلاعات مسئله‌های تشریحی ریاضی آماده می‌شوند تا این اطلاعات را به زبان اعداد بازگردانند و مسئله را حل کنند. این قابلیت نهایتا به توانایی حفظ کردن فرمول‌های ریاضی منجر می‌شود.

دراین‌میان آنچه که مانع از ریزش خشت‌ها می‌شود، توانایی به‌خاطرسپاری، ترتیب و تجسم اطلاعات است که همگی برای بچه‌هایی که حافظه کاری ضعیفی دارند، دشوار هستند.

برای تقویت حافظه چه باید کرد ؟

برای تقویت حافظه کودکان باید توانایی آن‌ها را در پنج مهارت مختلف بالا برد؛ یعنی:

۱. مهارت‌های تجسم فکری

به فرزندتان یاد دهید که چطور اطلاعاتی را که یاد گرفته است در ذهنش تصور و تجسم کند و بعد به شکل نمودار یا جدول به تصویر بکشد. کمکش کنید درباره آموخته‌هایش فکر کند و آن‌ها را با مفاهیم دیگری که باید یاد بگیرد، مرتبط کند. با مهارت‌های تجسم فکری، اگر او بتواند مفهومی را تصور کند، می‌تواند به‌خاطرش هم بسپارد.

۲. مهارت‌های عملی

در گذشته، خیلی از خانواده‌ها بچه‌ها را در تابستان برای «شاگردی» به مغازه‌ها یا کارگاه‌های مختلف می‌فرستادند. با این کار، فرزند خانواده هم حضور بیشتری در جامعه پیدا می‌کرد و هم با مهارت‌های عملی مختلف آشنا می‌شد. شاید به‌خاطر تفاوت اوضاع فعلی با آن زمان، چنین چیزی دیگر مرسوم نباشد، ولی شرکت‌دادن نوجوان‌ها در دوره‌های آموزشگاه‌های فنی-حرفه‌ای یا طرح‌های مهارت‌آموزی، یا فرستادن کودکان به مدارس تابستانی یا پیش فامیل آشنایی که مغازه‌ای یا کارگاهی دارد می‌تواند مهارت‌های عملی و فنی مفیدی را به آن‌ها یاد دهد. این کار می‌تواند حافظه فرزندانمان را هم تقویت کند.

دراین‌میان تشویق کردن بچه‌ها به حفظ کردن شعر یا متن‌های کتاب‌های موردعلاقه‌شان هم می‌تواند حافظه آن‌ها را قوی‌تر کند. بگذارید بچه‌ها خودشان به نتیجه برسند که بهترین راه تمرین کردن دانسته‌هایشان چیست و این‌طوری آن‌ها را در ذهنشان به‌خوبی ثبت کنند.

۳. مهارت‌های انگیزشی

اگر فرزندتان به اندازه کافی اجتماعی نیست، می‌توانید او را در تورهای یک‌روزه و اردوهای دانش‌آموزی ثبت‌نام کنید تا آرام‌آرام مهارت‌های معاشرتی او بهتر شود. کلاس‌های مهارت فن‌بیان هم می‌توانند برای اجتماعی‌تر شدن او مفید باشند.

۴. مهارت‌های فرآیندی

حل کردن جدول کلمات متقاطع و انجام تمرین‌های مشابه که نیاز به پردازش اطلاعات در ذهن دارند، می‌تواند روی تقویت حافظه کودک تاثیر خوبی داشته باشد. این‌طور تمرین‌ها هم سرگرم‌کننده هستند و هم ذهن را به چالش می‌کشند.

۵. مهارت‌های تمرکزی

مهارت تمرکز را می‌شود از راه‌های مختلفی تقویت کرد. یکی از بهترین راه‌ها آن است که کودک وارد رشته‌ای ورزشی شود که هم هماهنگی بین چشم‌ها و دست‌های او را بالا ببرد و هم ذهن او را درگیر کند. مثلا دارت و تیراندازی با کمان جزو این دسته ورزش‌ها هستند.

برای تقویت حافظه کودکان چه بخورند؟

سال‌های کودکی دوران مهمی از لحاظ رشد مغزی محسوب می‌شود و تغذیه در بچه‌ها اهمیتی دوچندان دارد. رژیم غذایی کودک روی تمرکز و توانایی‌های ذهنی او اثر می‌گذارد.

در ادامه به هفت ماده غذایی اشاره می‌کنیم که برای رشد مغز و تقویت تمرکز و حافظه بچه‌ها مفید هستند:

۱. تخم‌مرغ

پروتئین و مواد مغذی موجود در تخم‌مرغ، در تقویت تمرکز به کودک کمک می‌کند.

طریقه مصرف: تخم‌مرغ را می‌توانید به شکل آب‌پز در کنار نان یا به شکل ساندویچ استفاده کنید. ترکیب پروتئین و کربوهیدرات کمک می‌کند که انرژی بچه‌ها تا زمان وعده بعدی حفظ شود.

۲. ماست

باآنکه بعضی اوقات در طب سنتی از تاثیر منفی ماست برروی حافظه صحبت می‌کنند، ولی تاجایی‌که پزشکی روز می‌گوید، مصرف متعادل ماست تاثیر مثبتی روی سلامتی مغز دارد.

چربی یکی از مواد مهم برای حفظ سلامتی مغز است. مصرف ماست‌هایی مثل ماست یونانی پرچرب (که جزو ماست‌هایی با بیشترین مقدار پروتئین است) می‌تواند سلامت سلول‌های مغز را حفظ کند و از ضعف حافظه و تمرکز جلوگیری کند.

طریقه مصرف: به رسم معمول خانواده‌ها، بهتر است ماست را در وعده ناهار مصرف کنید. اگر دانه‌های خوراکی، غلات یا ادویه مناسبی در کنار ماست داشته باشید یا به آن اضافه کنید، نتیجه بهتر هم می‌شود؛ مثلا کنجد. موادی مثل کنجد دارای پلی‌فنول هستند که این ترکیب، جریان خون به مغز را بهبود می‌بخشد و ذهن را فعال‌تر می‌کند.

۳. سبزیجات

اسفناج و کلم‌برگ سرشار از اسید فولیک و انواع ویتامین هستند و احتمال ابتلا به زوال‌عقل را در مراحل بعدی زندگی پایین می‌آورند. کلم‌برگ پر از آنتی‌اکسیدان و سایر ترکیباتی است که به رشد سلول‌های مغزی کمک می‌کنند.

طریقه مصرف: خیلی از بچه‌ها میانه خوبی با سبزیجات ندارند. به‌همین‌خاطر شاید لازم شود به‌جای سالاد، آن‌ها را به شکل دیگری به خوردشان بدهید؛ مثلا اسفناج را به غذا اضافه کنید یا از آن اسموتی درست کنید.

۴. ماهی

ماهی منبعی غنی از ویتامین دی و امگا ۳ محسوب می‌شود که کمک می‌کند مغز دچار ضعف حافظه نشود. سالمون و ماهی‌های تُن سرشار از امگا ۳ هستند.

طریقه مصرف: می‌توانید ماهی را کباب کنید یا به شکل ساندویچ برای دلبندتان سرو کنید.

۵. آجیل و تخمه

مغزها و تخمه‌ها پر از پروتئین، اسیدهای چرب ضروری، ویتامین و موادمعدنی هستند و مصرف آن‌ها می‌تواند بهبود خلق‌وخو و تقویت سیستم عصبی را به‌همراه داشته باشد.

طریقه مصرف: اگر مصرف عادی آجیل و تخمه برای فرزندتان دلچسب نیست، می‌توانید سراغ کره بادام‌زمینی، کره تخمه آفتابگردان و… بروید. تخمه آفتابگردان سرشار از اسید فولیک، ویتامین E و سلنیوم است. خیلی از دانه‌ها را هم می‌شود روی نان هم پاشید و مصرف کرد.

۶. پرک جوی دوسر

جوی دوسر، غنی از پروتئین و فیبر است و به باز ماندن عروق قلب و مغز کمک می‌کند. بنا به یک تحقیق، کودکانی که جوی دوسر پرک شیرین‌شده می‌خوردند، نسبت به آن‌هایی که غلات صبحانه شکردار می‌خوردند عملکرد درسی بهتری داشتند.

طریقه مصرف: می‌توانید پرک و شیر را با دارچین سرو کنید که گفته می‌شود اثر حفاظتی روی سلول‌های مغز دارد.

۷. کیک و شیرینی خانگی کم‌شکر

بچه‌ها اغلب هوس خوردن شیرینی دارند؛ به‌خصوص وقتی که احساس خستگی بر آن‌ها چیره می‌شود. می‌توانید کیک و شیرینی‌جات خانگی کم‌شکر با قطعات میوه درست کنید؛ مثلا کرامبل با سیب و آلو. سیب و آلو آنتی‌اکسیدانی به نام کورستین دارند که می‌تواند از ضعف قوای ذهنی جلوگیری کند.

طریقه مصرف: پوست میوه ارزش زیادی دارد. پس سعی کنید میوه اورگانیک بخرید و بعد از شستشوی خوب و کامل آن، در کیک و شیرینی استفاده کنید.

بهترین مولتی ویتامین برای تقویت حافظه کودکان

بعضی از ویتامین‌ها و موادمعدنی که نقش مهمی در رشد مغز و تقویت حافظه و تمرکز کودک دارند، این‌ها هستند:

• ویتامین‌های گروه ب، شامل:
  • اسید فولیک یا فولات (B9)
  • تیامین (B1)
  • ریبوفلاوین (B2)
  • نیاسین (B3)
  • B12
• آهن
• ید
• اسیدهای چرب امگا ۳

کمبود بعضی از موارد بالا در بدن می‌تواند تاثیرات مخربی روی مغز و اعصاب داشته باشد.

دقت کنید که مکمل‌های ویتامین یا همان مولتی ویتامین‌ها باید با توصیه و نظارت پزشک به بچه‌ها داده شود. بعضی از مکمل‌های ویتامین ممکن است با داروها تداخل داشته باشند.

فواید تقویت حافظه کودکان

تقویت حافظه کودک چه فایده‌هایی برایش دارد؟ از میان فواید آن به موارد زیر اشاره می‌کنیم:

• به‌خاطر سپردن اسامی و چهره‌ها، قدرت معاشرت و توانایی دوستیابی را بالا می‌برد
• داشتن حافظه قوی به فهم بهتر مطالب کمک می‌کند.
• به‌یادسپاری مطالب سر کلاس یعنی صرفه‌جویی در زمان، پول و انرژی را به همراه دارد
• موفقیت در امتحانات آسان‌تر می‌شود.
• توانایی سخنرانی بدون نیاز به مراجعه به یادداشت‌ها، اعتمادبه‌نفس بالایی به‌همراه می‌آورد
• حفظ کردن سخنان بزرگان که برای یادگیری تاریخ و درس‌های زندگی، عالی است
• یاد گیری‌ زبان‌های خارجی برایشان آسان‌تر می‌شود.
• کارهای جدید را بسیار راحت‌تر یاد می‌گیرند
• کمک به یادگیری شناختی بهتر (سبکی از یادگیری با تاکید بر استفاده موثرتر از مغز)
• مهارت‌های حل مسئله کودک بهبود می‌یابد.
• در طول زندگی شخصی وضعیت بهتری دارند.

بازی برای تقویت حافظه کودکان

گفتیم که بچه‌ها برای یادگیری شدیدا به حافظه کاری متکی هستند. با گنجاندن بازی‌ها و کارهای ساده‌ای در برنامه روزانه، می‌توانیم حافظه کاری کودکان را تقویت کنیم.

یک دسته از بازی‌های مفید برای حافظه، آن‌هایی هستند که حافظه دیداری را به کار می‌گیرند. یک نمونه از آن‌ها همان بازی معروفی است که تعدادی کارت عکس‌دار را به پشت برمی‌گردانیم و سعی می‌کنیم با برگرداندن کارت‌ها، آن‌هایی را که دوبه‌دو تصویر یکسانی دارند، پیدا کنیم. یک بازی دیگر: صفحه‌ای از یک روزنامه یا مجله را بردارید و به کودک بگویید هرجا کلمه یا حرف مدنظرتان، مثلا «به» یا «ج»، را پیدا کرد، دور آن دایره بکشد. در خیابان هم می‌توانید یک بازی نوبتی بکنید: پلاک اتومبیلی را به خاطر بسپارید و یک‌بار حروف و اعداد آن را به‌ترتیب و یک‌بار به‌ترتیب عکس از حفظ بگویید.

بازی‌های کارتی معروفی مثل اونو (Uno) و گو فیش (Go Fish) هم می‌توانند حافظه کاری را قوی‌تر کنند؛ هم به‌واسطه به‌خاطرسپاری قوانین و هم با داشتنِ حسابِ کارت‌های خود و بازیکن‌های دیگر.

یکی از فعالیت‌های دیگر که منجر به تقویت حافظه کودکان می‌شود اوریگامی است. اوریگامی یک سرگرمی مفرح است که می‌تواند ضمن یاد دادن اشکال مختلف باعث افزایش قدرت حافظه شود. از شما دعوت می‌کنیم که مقاله‌ی فواید اوریگامی را از دست ندهید.

موثرترین روش‌ها برای تقویت حافظه کودکان کدام است؟

برای تقویت حافظه فرزندتان می‌توانید از ترفندها و روش‌ها زیر کمک بگیرید:

۱. تشویق به سوال پرسیدن

درک یک مسئله، اولین قدم برای درست به‌خاطرسپردن آن است. کودک را تشویق کنید سوال بپرسد تا مطلب را خوب بفهمد.

۲. استفاده از شعر و ترانه

کمک کنید فرزندتان از مطلبی که در حفظ کردنش مشکل دارد یک شعر یا ترانه دربیاورد. ذهن آهنگ و الگوها را خوب به‌خاطر می‌سپارد و از همین ویژگی می‌توانیم برای حفظ درس‌ها استفاده کنیم.

۳. جذابیت بخشیدن به روند یادگیری

با خواندن مطالب و دیدن ویدیوهای مختلف درباره موضوعات درسی، می‌توانید روند یادگیری را برای دلبندتان جذاب‌تر کنید که ماندگاری مطالب را در ذهنش بیشتر می‌کند. مراجعه به گالری و موزه هم همین کارایی را دارد.

۴. یادگیری پویا را تشویق کنید

با فرزندتان درباره موضوعات مختلف بحث و گفتگو کنید و نظرش را بپرسید. با این کار او را تشویق می‌کنید مطالب مهم را تا زمانی که پاسخی برای آن‌ها پیدا کند، در ذهنش نگه‌دارد.

۵. از ابزار کمک‌آموزشی دیداری استفاده کنید

به فرزندتان بگویید برای یادگیری معنی کلمات، از ابزارهایی مانند: فلش کارت و عکس استفاده کند.

۶. بگذارید کودک مثالی برای مطلب پیدا کند

زمانی که کودک با تکیه بر تجربیاتش، خودش مثالی برای مطالب درسی بزند، آن‌ها را بسیار آسان‌تر به یاد خواهد سپرد.

۷. مرتبط کردن مطالب و رسم نقشه ذهنی

به فرزندتان کمک کنید تا مطالب و مفاهیم را به شکلی به یکدیگر متصل کند تا آن‌ها را بهتر در یاد نگه‌دارد؛ مثلا با استفاده از عبارت مخفف «بناس زنق» برای حفظ کردن ترتیب رنگ‌های رنگین‌کمان. 

۸. تهیه کلمات کلیدی

تهیه لیستی از کلمات کلیدی برای موضوع موردنظر می‌تواند آن را در ذهن ماندگارتر کند.

۹. از کودک بخواهید مطالب را به شما یاد بدهد

یکی از بهترین راه‌های برای جا افتادن موضوعی در ذهنمان این است که آن را برای کسی توضیح بدهیم. از فرزندتان بخواهید تا کاری را که دارد یاد می‌گیرد، مثلا دریبل کردن در فوتبال، را برای شما، خواهر-برادر یا دوستش توضیح دهد. بعد مطالب را مرور کنید و بخش‌هایی را که فرزندتان درست متوجه نشده بود با هم رفع اشکال کنید.

۱۰. تمام حس‌ها را به کار بگیرید

استفاده از حواس پنجگانه می‌تواند در به‌خاطرسپردن بهتر اطلاعات، مفید باشد. نوشتن، بلند خواندن، گفتگو کردن و… کمک می‌کند که مطلب بهتر در خاطر کودک بماند.

۱۱. تقسیم اطلاعات به بخش‌های کوچک‌تر

دقت کرده‌اید که به‌خاطرسپردن چند گروه کوچک از اعداد، از به‌یادسپردن یک رشته طولانی از آن‌ها آسان‌تر است؟ مطالب بزرگ را تکه‌تکه کنید و به کودک یاد بدهید. برای سپردن کارهای چندمرحله‌ای و پیچیده به فرزندتان هم از چنین اصلی استفاده کنید.

۱۲. کار روی مهارت‌های تجسم فکری

فرزندتان را تشویق کنید از چیری که همین الان شنیده یا خوانده است تصویری در ذهنش بسازد؛ مثلا برای چیدن سفره، اقلام آن را تصور کند. بعد این تصویر ذهنی را روی کاغذ بیاورد. با پیشرفت در تجسم کردن، او می‌تواند به‌جای نقاشی کردن، تصویر را توصیف کند.

۱۳. هایلایت کردن و حاشیه‌نویسی در حین مطالعه

بلند خواندن متن، یادداشت‌برداری، حاشیه‌نویسی، علامت‌زدن و استفاده از لوازمی مثل برگه‌های یادداشت چسب‌دار و ماژیک‌های هایلایت در حین مطالعه می‌تواند به کودک کمک کند تا بهتر مطالب را به یاد بسپارد.

شما چه راه‌های دیگری برای تقویت حافظه کودکان می‌شناسید، لطفا در قسمت نظرات از دیدگاه‌ها و تجربیات خود برای ما بنویسید.

منابع:

cerdf

orchidsinternationalschool

understood

webmd

healthfully

oxfordlearning